Khám phá Bộ Lạc Karo: Cần Biết Những Gì? (2025)

Tại một góc xa xôi hẻo lánh của miền nam Ethiopia, bên bờ sông Omo, Andy đã có cơ hội trải nghiệm một trong những nền văn hoá độc đáo và ít người biết đến nhất thế giới – bộ tộc Karo. Với dân số chỉ khoảng 1.500 người, Karo tuy nhỏ bé nhưng có một vai trò to lớn trong bức tranh chính trị và sinh thái của vùng thung lũng Hạ Omo.

Ser Andy cùng với các trưởng lão (trái) & chiến binh (phải) bộ lạc Karo.

Nghệ thuật vẽ mặt và cơ thể – Bản sắc riêng biệt

Một trong những dấu ấn văn hoá dễ nhận biết nhất của người Karo chính là nghệ thuật vẽ mặt và cơ thể. Người Karo sử dụng đất sét trắng, đỏ và than để vẽ nên những họa tiết phức tạp trên gương mặt và cơ thể – không chỉ để làm đẹp, mà còn mang ý nghĩa tâm linh, xã hội và thể hiện đẳng cấp. Trẻ em, phụ nữ và đặc biệt là đàn ông trưởng thành đều tham gia vào hoạt động này. Những họa tiết thường thay đổi theo mùa, sự kiện và tâm trạng cá nhân.

Lokoya, một chiến binh Karo, với hình vẽ cơ thể, ghế ngủ, và gậy đi chăn.

Cách để đến với bộ tộc Karo

Bộ tộc Karo chủ yếu cư trú ở ba ngôi làng lớn: Labuk, Duss và Korcho, nằm dọc theo bờ đông sông Omo. Để đến được đây, các bạn cần di chuyển từ thủ đô Addis Ababa đến thị trấn Jinka bằng đường hàng không hoặc ô tô, sau đó tiếp tục bằng xe địa hình xuyên qua những con đường gồ ghề để đến Korcho – ngôi làng mà Andy đã ghé thăm.

Andy khuyên các bạn nên đi cùng một hướng dẫn viên địa phương đáng tin cậy để có trải nghiệm an toàn và hiểu sâu hơn về văn hoá.

Andy đã đồng hành cùng Adimasu Tours – một công ty địa phương chuyên tổ chức các chuyến đi đến Omo Valley.

👉 ADIMASU TOURS – Sử dụng mã "Ser Andy" để được giảm 10%:

📝 Website: www.adimasu-tours.com

📷 Instagram: adimasu_tours

📧 Email: info@adimasu-tours@hotmail.com

📞 WhatsApp: +251911839428

Lối sống, gia đình, và cộng đồng

Mình nhận thấy rằng dù dân số ít, nhưng cộng đồng Karo lại rất đa dạng về nguồn gốc. Họ chia thành các nhóm như Kara "chính gốc", Bogudo, Gomba, Nyangatom và Moguji. Hệ thống gia tộc theo dòng cha đóng vai trò quan trọng trong các nghi lễ, hôn nhân và phân chia tài sản. Tuy nhiên, Andy thấy đơn vị xã hội cốt lõi vẫn là hộ gia đình.

Một người phụ nữ Karo làm tóc cho con gái với đất bùn đỏ khô

Người đàn ông Karo thường có mối quan hệ rất chặt chẽ với những người cùng thế hệ tuổi – đây là mạng lưới xã hội chính, ngang hàng và giàu tình cảm. Andy cũng cảm nhận được sự thân thiện và gần gũi giữa các thành viên trong cộng đồng, đặc biệt khi mình cùng các họ tham quan và thưởng thức trà cà phê ở đây.

Uống trà cà phê cùng với gia đình người Karo.

Nghề nông, chăn nuôi và ẩm thực địa phương

Người Karo không phụ thuộc nhiều vào chăn nuôi gia súc như các nhóm khác ở vùng núi mà họ gọi là “dân núi”. Andy được biết rằng, thay vì bò, họ nuôi chủ yếu dê và cừu, và tập trung vào trồng trọt theo mùa nước lũ của sông Omo. Vào mùa nước rút, họ gieo trồng cao lương (sorghum) trên các bãi bồi – loại cây chủ lực nuôi sống cả cộng đồng.

Andy từng quan sát một buổi thu hoạch sorghum và thấy người dân xay bột, nướng bánh ngay tại chỗ – món ăn đơn giản nhưng thơm ngon. Ngoài ra, họ cũng đánh cá và hái lượm một số loại rau dại. Thức ăn thường được chế biến đơn giản, dùng tay và chia sẻ trong không khí gia đình ấm cúng.

Người Karo chủ yếu là chăn dê và cừu.

Mingi – một truyền thống đầy tranh cãi

Một khía cạnh phức tạp trong văn hoá Karo mà Andy tìm hiểu là nghi thức Mingi – một niềm tin cho rằng trẻ em sinh ra với dị tật hoặc các dấu hiệu bất thường (như mọc răng sai thứ tự) là “không tinh khiết” và cần bị loại bỏ để tránh xui rủi cho cả cộng đồng. Dù Andy thấy đây là điều đau lòng, nhưng mình cũng nhận ra rằng Karo đang thay đổi. Nhiều người trẻ và trưởng lão đang nỗ lực xóa bỏ tập tục này một cách có tôn trọng, thay vì bằng sự ép buộc từ bên ngoài.

Một trưởng lão nữ trong làng.

Tín ngưỡng và lễ nghi

Người Karo tin vào một đấng sáng tạo tên barriyo, đồng thời rất kiêng kỵ phù thuỷ và tà thuật. Những người lãnh đạo tôn giáo – được gọi là bitti – chịu trách nhiệm đảm bảo sự hài hoà giữa con người và tự nhiên. Các nghi lễ Karo không quá cầu kỳ về triết lý vũ trụ, nhưng lại gắn liền chặt chẽ với chu kỳ nông nghiệp và thời tiết, đặc biệt là mực nước sông Omo.

Du lịch và tương lai bất định

Andy nhận thấy rằng du lịch đã mang đến cho Karo cả cơ hội và thách thức. Người Karo rất khéo léo trong việc tiếp cận khách du lịch một cách văn minh và tôn trọng. Nhiều bạn trẻ giờ đã theo học ở các thị trấn lớn, nói được nhiều ngôn ngữ, trong đó có Amharic và tiếng Anh. Tuy nhiên, các dự án đập nước như Gibe III và sự mở rộng của các đồn điền công nghiệp đang đe dọa nguồn sống truyền thống của họ.

Các thiếu nữ Karo.

Andy tin rằng Karo là một trong những cộng đồng bản địa sống hài hoà nhất với thiên nhiên mà mình từng gặp. Sự giản dị, gắn bó và bản lĩnh của họ để tồn tại giữa sự biến động của thế giới hiện đại khiến Andy cảm phục sâu sắc. Nếu các bạn đang tìm kiếm một hành trình không chỉ là du lịch mà còn là một chuyến đi khám phá chiều sâu văn hoá và nhân văn, thì Karo chắc chắn là điểm đến dành cho bạn.

🎥 Xem hành trình của Ser Andy cùng người Karo tại đây: https://www.youtube.com/watch?v=5CVDBnVb2bI